XİLQƏTİN GÖVHƏRİ (11)

QEYBƏT

Aləmin böyük xilaskarının şəxsiyyəti, Adəmdən Xatəmə (s) qədər olan peyğəmbərlərin məramlarını həyata keçirən və son ilahi zəxirə olan Həzrət Höccət ibnil-Həsən (ə)-ın həyatı ilə tanış olduqdan sonra onun qeybət dövrü ilə əlaqədar bəhs aparırıq ki, o həzrətin həyatının mühüm bir hissəsini təşkil edir.

Qeybətin məfhumu

Nəzər yetiriləsi ilk məsələ budur ki, hazır olmamaq deyil, qeybət gözlərdən örtülü və pərdə arxasında olmaq mə`nasınadır. Buna əsasən, bu bölmədə İmam Məhdi (ə)-ın camaatın gözündən qeybdə olduğu və onların o həzrəti görmədiyi bir dövr ilə əlaqədar söhbət aparacağıq. Halbuki, o böyük şəxsiyyət camaatın arasında hazırdır, onlarla yanaşı həyat sürür. Bu həqiqət mə`sum imamların rəvayətlərində müxtəlif bəyanlarla irəli çəkilmişdir. İmam Əli (ə) buyurur: «Yüksək məqamlı Allaha and olsun ki, Allahın höccəti camaatın arasındadır və yollarda (küçələr də bazarlarda) gəzib-dolaşır onların evlərinə baş vurur, yerin şərqinə-qərbinə gediş-gəliş edir, camaatın sözlərini eşidir. Onlara salam verir, onları görür və Allahın və`də verdiyi müəyyən vaxta qədər özü görünmür.»[1]

Əlbəttə, o həzrət üçün digər bir qeybət növü də bəyan olunmuşdur.

İmam Zaman (ə)-ın ikinci xas naibi deyir: «İmam Məhdi (ə) hər il həcc mövsümündə iştirak edir. Camaatı görür, onları tanıyır, camaat da onu görür, lakin tanımırlar.»[2]

Buna əsasən, Həzrət Məhdi (ə) barəsində qeybət iki cür baş verir: O həzrət bə`zi hallarda gözlərdən qeybdədir, bə`zi hallarda gözə görünür, lakin tanınmır. Amma hər bir halda camaatın arasındadır.

Qeybət tarix boyu nümunələri

Qeybət də və gizli şəkildə yaşamaq ilk dəfə və yalnız Allahın sonuncu höccəti barəsində baş verən bir hadisə olmamışdır. Əksinə, çoxlu rəvayətdən mə`lum olur ki, böyük ilahi peyğəmbərlərdən bə`ziləri də öz həyatlarının müəyyən bir hissəsini gizlində, qeybətdə başa vurmuşlar. Bu da Allahın məsləhət və hikmətinə əsasən olmuş, əsla şəxsi bir istək və ailə quruluşundan irəli gələn bir məsləhət olmamışdır. Buna əsasən, qeybət ilahi sünnə və qanunlardan biridir.[3] Bu da Həzrət İdris, Musa, və İbrahim, Yusüf, Musa, Şüeyb, İlyas, Süleyman, Danyal və İsa (ə) kimi ilahi peyğəmbərlər barəsində baş vermiş və bu ilahi səfirlərdən hər biri mövcud şəraitə mütənasib olaraq müəyyən illəri qeybət şəraitində yaşamışlar.[4]

Məhz buna görə də rəvayətlərdə Həzrət Məhdi (ə)-ın qeybəti peyğəmbərlərə baş verən sünnələr ünvanı ilə qeyd olunmuşdur. O həzrətin qeybdə olması dəlillərindən biri də peyğəmbərlərin sünnəsinin o həzrətin həyatında icra olunması qeyd olunmuşdur.

İmam Sadiq (ə) buyurmuşdur: «Həqiqətən, bizdən olan Qaim (İmam) üçün bir qeybət dövrü vardır ki, onun müddəti (çox) uzun olacaqdır.» Ravi deyir: «Bu qeybin səbəbi nədir, ey Rəsulullahın övladı?» Həzrət buyurur: «Allah təala istəyir ki, peyğəmbərlərin qeybətləri ilə əlaqədar sünnətləri o həzrətin barəsində də icra etsin.»[5]

Yuxarıdakı sözlərdən bu məsələ də aşkar olur ki, İmam Məhdi (ə)-ın qeybəti ilə əlaqədar söhbətlər o Həzrətin təvəllüdündən illərlə öncə irəli çəkilmişdir. Peyğəmbəri Əkrəmdən İmam Həsən Əsgəriyə qədər bütün İslam rəhbərləri o həzrətin qeybəti, bə`zi xüsusiyyətləri və qeybət dövründə baş verəcək hadisələr barədə xəbər vermiş, eləcə də o dövrdə mö`min bəndələr üçün müəyyən vəzifələr bəyan etmişlər.[6]

Peyğəmbəri Əkrəm buyurmuşdur: «Məhdi mənim övladlarımdandır... Onun üçün olan qeybət dövründə heyrət (pərişanlıq) olacaq nəhayət camaat öz dinlərindən (çıxaraq) azğınlığa düşəcəklər. O zamanda (İmam Məhdi) nurlu Şəhab kimi gələcək, yer üzü zülm və haqsızlıqla dolduğu kimi, onu haqq-ədalətlə dolduracaqdır.»[7]