Vahabi etiqadının yeni təhlili(5)

Bismillahir Rəhmanir Rəhim

BEŞİNCİ SÖHBƏT

Şiə və Vahabiçilikdə ziyarət, qəbiristanlıq və məscid

Şiə və sünnü firqəsində ziyarət məfhumu

Qeyd etdiyimiz kimi vahabilər ziyarət etməyi təvəssül və şəfaət kimi şirkə qoşulmaq və dindən çıxmaq kimi qəbul edirlər. Lakin Sünnə əhli nöqteyi-nəzərindən ziyarətə icazə verilmişdir. Vahabilər bir çox əqidələr də sünnülərlə münaqişədədirlər.

Onlar nadir və qeyri-adi fikirlərə arxalanmaqla – sünnə əhli də onlara öz etirazlarını bildirmişlər – belə ki, vahabiçilik etiqadını bir məzhəb kimi tanıtmaq istəyirlər. Ancaq müsəlmanlar, xüsusilə sünnülər bu dəstəni islami firqələr içinə qəbul etmək istəmirlər.

İbn Qüdamənin nəzəri

Sünnə əhlinin fəqih və başçılarından olan İbn Qüdamə ziyarəti - əzadarlıq kimi - islam dininə aid olduğunu söyləyir, amma bu barədə izahat verərək deyir: Qadınlar üçün ziyarət məkruh, kişilərə isə icazə vermişlər”. O, sözünü sübut etmək üçün aşağıdakı rəvayətə işarə edir:

"لَعَنَ اللهُ زُوَّارَاتِ الْقُبُور الْمُتَّخذَات عَلَيْهِنَّ الْمَسَاجِدَ وَالسُّرَجَ"

“Allah qəbirlərin ziyarətinə gedən qadınlara lənət etsin. Xüsusilə məzar üstündə çıraq yandırıb oranı öz səcdəgahı, yaxud məscidi edən qadınlara”.

O, davam edərək belə deyir:

“Rəvayətdə “Allah lənət etsin” cümləsi bu işin məkruh (yəni xoşagəlməz) olduğunu çatdırır. Bəzi məsləhətlərə görə qadınların ziyarətindəki xoşagəlməz hal daha da şiddətlidir. Çünki qadınların evdən kənara çıxıb cəmiyyətdə iştirak etmələri onun həyat yoldaşlarının bəzi hüquqlarının pozulmasına gətirib çıxara bilər. Ziyarət edən qadınların lənət olunmasının dəlili isə cahillik dövrünün adamlarının qəbirləri ziyarət etməyə getməsi, bir neçə vaxtdan sonra isə onların üzərində heykəllər düzəldib şəkillər çəkmələri, sonra isə onların qarşısında büt kimi sitayiş etmələri idi ki, beləliklə də lənət sahibi olurdular. Bu problemlərlə üzləşməməkdən ötrü qadınların ziyarət etmələri qadağan olundu”.

Ibn Qüdamə digər yerdə belə deyir:

“Kişilərin ziyarət etməsi müstəhəbdir. Lakin qadınlar üçün məkruh olub-olmaması haqqında iki rəvayət vardır. Bir rəvayətə əsasən müstəhəbdir. Lakin kişilər kimi qəbir üstündə Tovhid, Yasin və Ayətul Kürsü ayələrini oxumaq şərti ilə. Başqa bir rəvayətə görə isə qadınların qəbirləri ziyarət etmələrinə icazə verilmir. Izn verildiyi halda isə qadın və kişilərə aşağıdakı kimi salam vermələri lazımdır: